Leiders ontsporen zonder tegenmacht

Een zeer interessant artikel in het Financieele Dagblad van 14 februari 2022, na een aantal excessen en schandalen in organisaties. Het artikel, "Zelfs de beste leider kan ontsporen zonder tegenmacht" legt de vinger op de zere plek. Organisaties met krachtige leiders lopen het risico dat ze na verloop van tijd in de eigen onfeilbaarheid gaan geloven en mensen om zich heen verzamelen die dat bevestigen. De auteurs pleiten voor leiderschap, waarbij de eigen tegenmacht wordt gecreëerd en medewerkers worden gestimuleerd om een ander, tegengeluid te laten horen. Dit is een pleidooi voor diversiteit in organisaties en een cultuur waarbij “het andere, tegengeluid” wordt gestimuleerd. De vraag is alleen hoe stimuleer je iemand om het andere geluid te laten horen en wat levert dat op.

Diversiteit in organisaties gaat ook over verschillen in drijfveren en het voorkomen van een “mono” cultuur. De meest voorkomende drijfveer in Nederlandse organisaties is de oranje drijfveer. De oranje drijfveer wordt gedreven door ambities, kansen, prestaties, waardering en gezien willen worden. De oranje drijfveer zoekt vanuit haar ondernemerschap ook de grenzen van het toelaatbare op. De kracht is dat oranje wordt gedreven om het onmogelijke waar te maken. De dreiging van een mono-cultuur is groot bij een organisatie-cultuur die wordt gedomineerd door oranje gedrag. Vanuit deze oranje wordt gekeken naar rolmodellen en wordt voortdurend gescand welk gedrag wel en welk gedrag niet kan rekenen op applaus. De flexibiliteit van de oranje drijfveer heeft dan ook de meeste neiging om zich aan te passen aan de bestaande cultuur, bepaald door de grote baas. De oranje drijfveer bedenkt zich wel twee keer om een tegengeluid te laten horen, zeker als dat niet “handig” is voor de eigen carrière.

Diversiteit en tegenmacht zijn actuele thema’s, maar ook de financiële crisis in 2008/2009 hebben het gevaar van een monocultuur, zonder tegenmacht laten zien. In een artikel in de Financiële Telegraaf van 2012 hebben we dit al geduid en onze bredere zorg voor dit fenomeen uitgesproken.

De vraag is natuurlijk wat je hier tegen kunt doen. Zorg voor diversiteit in je organisatie en stimuleer een ander geluid, maar hoe doe je dat? Pas op dat je jezelf niet kloont in je medewerkers. Neem niet te veel mensen aan die op jou lijken, maar zorg voor mensen om je heen die anders zijn en wellicht andere drijfveren hebben. Besef dat je die “andere, diverse” medewerkers ook anders moet motiveren om het andere geluid ook echt te laten horen en ga daar niet uit van jezelf.

Diversiteit en tegenmacht zorgt op de lange termijn voor groei van je organisatie. Hoe stimuleer je iemand om een ander geluid te laten horen, tegenmacht uit te oefenen, kijk naar drijfveren en voer het goede gesprek.

Wil je meer weten over drijfveren, diversiteit en het organiseren van je eigen tegenmacht? www.2rbconsultancy.nl/contact